Phân tích chức năng của mệnh đề hành vi biểu thị hành vi cười trong tiếng Anh và tiếng Việt

Tóm tắt

Trong khung lý thuyết ngữ pháp chức năng của mình, Halliday[4] đưa ra 3 loại nghĩa: Nghĩa văn bản, nghĩa liên nhân và nghĩa kinh nghiệm. Nghĩa kinh nghiệm được biểu hiện qua sáu diễn trình:vật chất, tinh thần, quan hệ, hành vi, phát ngôn, và tồn tại. Trong đó, các diễn trình thể hiện hành vi cười thuộc vào diễn trình hành vi. Cười, không chỉ là biểu hiện cảm xúc mà còn là biểu hiện một chức năng giao tiếp - xã hội. Cười được xem là diễn trình thể hiện cảm xúc phổ niệm của con người. Tuy nhiên, ngôn ngữ diễn tả hành vi cười lại có những đặc trưng vùng miền. Bài báo này nhằm giải mã những biểu hiện ngôn ngữ liên quan đến ý nghĩa nụ cười và mô tả khung hành vi được mã hóa trong ngôn ngữ. Dựa vào cách tiếp cận nghĩa kinh nghiệm của Halliday và qua khảo sát tám truyện ngắn và tiểu thuyết, bài báo tập trung làm sáng tỏ: (1) mẫu thức ngôn ngữ biểu hiện hành vi cười, (2) chức năng các tham thể, (3) ý nghĩa xã hội qua hành vi cười.