Nghiên cứu nhiễu loạn lớp D tầng điện ly ở vùng vĩ độ thấp - trung bình do bùng nổ sắc cầu mặt trời

##plugins.themes.academic_pro.article.main##

Author

  • ThS. Lê Minh Tân*

Từ khóa:

Tín hiệu VLF
bùng nổ sắc cầu Mặt trời
lớp D tầng điện ly
độ cao phản xạ
gradient mật độ điện tử

Tóm tắt

Sóng vô tuyến tần số rất thấp (Very Low Frequency, VLF) từ các trạm phát VLF có thể lan truyền trong ống dẫn sóng giữa Trái đất – tầng điện ly (Earth-ionosphere waveguide, EIWG). Khi bùng nổ sắc cầu Mặt trời xuất hiện, lớp D gây nhiễu tín hiệu VLF. Phân tích nhiễu loạn tín hiệu VLF/19,8 kHz từ North West Cap, Australia ghi tại đại học Tây Nguyên (12.65o N, 108.02o E), Việt Nam và Dunedin (45.78o S, 170.47o E), New Zealand để nghiên cứu nhiễu loạn lớp D vùng vĩ độ thấp và trung bình. Kết quả cho thấy, sự thay đổi biên độ/pha nhiễu loạn và các thông số Wait (độ cao phản xạ h’ và gradient mật độ điện tử β) như một hàm sigmoid của cường độ tia X cực đại. Sự tăng β theo cường độ tia X tại vùng vĩ độ trung bình nhanh hơn so với vùng vĩ độ thấp. Sự tăng β vùng vĩ độ trung bình còn có sự đóng góp đáng kể của tia vũ trụ vào sự ion hóa lớp này ở độ cao 50 – 65 km.

Tài liệu tham khảo

    [1] Hargreaves, J. K (1992), The Solar – Terrestrial environment, Cambridge Univesity Press.
    [2] Barr, R., D. L. Jones, and C. J. Rodger (2000), ELF and VLF radio waves, J. of Atmos. And Solar-Terr. Phys., 62,1689 - 1718.
    [3] Davies, K. (1965), Ionospheric radio propagation, National Bureau of Standard Monogragh 80.
    [4] Mitra, A. P (1974), Ionospheric effects of solar flares, D. Reidel, Dordrecht, Holland.
    [5] Kumar A. (2007), Amplitude and phase study of sub-ionospheric VLF radio signal receiver at Suva, Master Thesis, The University of the South Pacific, Suva, Fiji.
    [6] Basak T and S. K. Chakrabarti (2013), Effective recombination coefficient and solar zenith angle effects on low-latitude D-region ionosphere evaluated from VLF signal amplitude and its time delay during X-ray solar flares, Astrophys. Space Sci., 348, 315-326.
    [7] Dahlgren, H., T. Sundberg, B. C. Andrew, E. Koen, and S. Meyer (2011), Solar flares detected by the new narrowband VLF receiver at SANAE IV, S. Afr. J. Sci., 107 (9/10), Art.#491, 8 pages.
    [8] Grubor, D., D. Šulíc and V. Žigman (2008), Classification of X-ray solar flares regarding their effects on the lower ionosphere electron density profile, Ann. Geophys., 26, 1731 -1740.
    [9] Žigman, V., D. Grubor and D. Šulíc (2007), D-region electron density evaluated from VLF amplitude time delay during X-ray solar flares, J. Atmos. Sol. Terr Phys., 69(7), 775-792.
    [10] Kumar, A. and S. Kumar (2018), Solar flare effects on D-region ionosphere using VLF measurements during low- and high-solar activity phases of solar cycle 24, Earth, Planets and Space, 70:29.
    [11] Tan, L. M. and K. Ghanbari (2016), Development of the new ELF/VLF receiver for detecting the Sudden Ionospheric Disturbances, ACTA Technica Napocensis Electronica-Telecomunicatii, 57(1), 22-26.
    [12] Wood, G. T (2004), Geo-loaction of individual lightning discharges using impulsive VLF electromagnetic waveforms, Ph.D. Thesis, Stanford University, Department of Electrical Engineering.
    [13] http://ultramsk.com/gallery/
    [14] Wait, J. R. and K. P. Spies (1964), Characteristics of the Earth-ionosphere waveguide for VLF radio waves, NBS Tech. Not.
    [15] Venkatesham, K. and R. Singh (2018), Extreme space-weather effect on D-region ionosphere in Indian low latitude region, Current Science, 114 (9), 1923 – 1926.
    [16] Thomson N. R., and M.A. Clilverd (2001), Solar flare induced ionospheric D-region enhancements from VLF amplitude observations, J. Atmos. Sol. Terr Phys.,63,1729–1737.
    [17] Heaps, M. G. (1978), Parameterization of the cosmic ray ion-pair production rate above 18 km, Planet. Space Sci., 26, 513–517.
Xem thêm

##plugins.themes.academic_pro.article.sidebar##

Đã Xuất bản

Apr 30, 2019
Download
PDF
Cách trích dẫn
ThS. Lê Minh Tân*. “Nghiên cứu nhiễu loạn lớp D tầng điện Ly ở vùng Vĩ độ thấp - Trung bình Do bùng nổ sắc cầu mặt trời”. Tạp Chí Khoa học Và Công nghệ - Đại học Đà Nẵng, vol 17, số p.h 4, Tháng Tư 2019, tr 47-51, https://jst-ud.vn/jst-ud/article/view/480.

##plugins.themes.academic_pro.article.details##