Vị trí địa chính trị của Việt Nam đối với Hoa Kỳ trong chiến lược ngăn chặn tham vọng bá quyền của Trung Quốc
##plugins.themes.academic_pro.article.main##
Author
-
Lê Hoàng KiệtTrường Đại học Cần Thơ, Cần Thơ, Việt NamNguyễn Văn TuyênTrường Cao đẳng Cộng đồng Hậu Giang, Việt Nam
Từ khóa:
Tóm tắt
Trong thế kỉ XXI, khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương đã trở thành trung tâm cạnh tranh quyền lực giữa các cường quốc trên thế giới. Trong đó, quan hệ cạnh tranh Trung Quốc – Hoa Kỳ có tầm ảnh hưởng mạnh mẽ nhất và tác động trực tiếp đến tình hình chính trị - an ninh của các quốc gia trong khu vực. Vì vậy, Việt Nam với vị trí địa - chiến lược tại khu vực Biển Đông và Đông Nam Á đã trở thành đối tác được Hoa Kỳ ưu tiên trong chính sách đối ngoại kỷ nguyên mới. Bài viết tiếp cận từ lăng kính địa - chính trị thông qua sử dụng phương pháp phân tích nội dung từ dữ liệu thứ cấp trong và ngoài nước được thu thập vào tháng 6/2023. Kết quả nghiên cứu góp phần làm sáng tỏ vai trò địa - chính trị Việt Nam đối với Hoa Kỳ trong chiến lược ngăn chặn Trung Quốc trong giai đoạn hiện nay. Từ đó, bài viết kết luận địa chính trị Việt Nam có vai trò quan trọng đối với Hoa Kỳ tại Đông Nam Á.
Tài liệu tham khảo
-
[1] Streeten, P. “Interdependence and Globalization”. Finance & Development, vol. 38 (2), 2001, pp. 1-10. https://doi.org/10.5089/9781451952858.022.A010.
[2] Lechner, S. “Anarchy in International Relations”. Oxford Research Encyclopedia of International Studies, vol. 5(1), 2017, pp. 1-42. https://oxfordre.com/internationalstudies/view/10.1093/acrefore/9780190846626.001.0001/acrefore-9780190846626-e-79.
[3] Ivankovic, B. “The Challenge of Great Power Politics within the United Nations”. GRIN, 2015, https://www.grin.com/document/299351, truy cập vào ngày 05/6/2023.
[4] Maull, H.W & Stanzel, A & Thimm, J. "United States and China on a Collision Course". German Institute for International and Security Affairs, 2023, pp. 1-48. https://www.swp-berlin.org/publications/
products/research_papers/2023RP05_US_China_Web.pdf.
[5] Johnston, K.L. “The U.S. 2022 National Security Strategy: Balancing Cooperation and Competition”, Konrad Adenauer Stiftung, 2022, pp. 1-21. https://www.kas.de/documents/
283221/283270/Balancing+Cooperation+and+Competition+in+the+Next+Decade.pdf/30b6aa99-9608-c97c-0668-c735a15f584b?version=1.0&t=1677077286522.
[6] Chong, B. “The Trump administration’s record on Southeast Asia”. Observer Research Foundation, 2020, https://www.orfonline.org/
expert-speak/trump-administration-record-southeast-asia/, truy cập vào ngày 13/6/2023.
[7] S Embassy & Consulate in Vietnam. “Remarks by President Trump at APEC CEO Summit”, 2017, https://vn.usembassy.gov/20171110-remarks-president-trump-apec-ceo-summit/, truy cập vào ngày 06/6/2023.
[8] Huong, L.H. “Vietnam manages delicate balance between US and China”. Nikkei Asia, 2018, https://asia.nikkei.com/Spotlight/Trump-s-Asian-visit/Vietnam-manages-delicate-balance-between-US-and-China, truy cập vào ngày 13/6/2023.
[9] White House, “Indo - Pacific Strategy”, 2022, https://www.whitehouse.gov/wp-content/uploads/2022/02/U.S.-Indo%20PacificStrategy.pdf, truy cập vào ngày 15/6/2023.
[10] Efferink, L.V. “The Definition of Geopolitics”. Exploring Geopolitics, 2009, https://exploringgeopolitics.org/
publication_efferink_van_leonhardt_the_definition_of_geopolitics_classicial_french_critical/, truy cập vào ngày 04/6/2023.
[11] Đào Minh Hồng & Lê Hồng Hiệp, Sổ tay Thuật ngữ Quan hệ Quốc tế, NXB: Chính trị Quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2013.
[12] Nguyễn Văn Dân, Địa chính trị trong chiến lược cạnh tranh và phát triển quốc gia. NXB: Chính trị Quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2014.
[13] Lương Văn Kế, Địa chính trị Việt Nam trong thế kỉ XXI. NXB: Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội, 2016.
[14] Tudoroiu, T. “Geopolitical Approaches, Regional Security Complexes, and Political Psychology”. Journal of Palgrave Macmillan – Cham, 2018, pp. 7-35. https://doi.org/10.1007/978-3-319-77920-1_2
[15] Rashnoo, N.A. “Geopolitical Approaches and Interests in the Middle East and North Africa Evolutions”. Journal of International Quarterly of Geopolitics, vol. 9(29), 2013, pp. 127-165. https://journal.iag.ir/article_56046.html?lang=en
[16] Berman, L & Routh, S.R. “Why the United States Fought in Vietnam”, Annual Review of Political Science, vol. 6, 2003, pp. 181-204. https://doi.org/10.1146/annurev.polisci.6.121901.085549.
[17] Lieberthal, K.G. “The American Pivot to Asia”, Brookings, 2011, https://www.brookings.edu/articles/the-american-pivot-to-asia/, truy cập vào ngày 10/6/2023.
[18] Lohman, W. “Vietnam’s place in the U.S.-China great power competition”. Gisreport, 2020, https://www.gisreportsonline.com/r/us-china-rivalry-vietnam/, truy cập vào ngày 12/6/2023.
[19] Marciel, S. “From Foe to Friend: Explaining the Development of US-Vietnam Relations”. Stanford University, 2023, https://aparc.fsi.stanford.edu/news/foe-friend-explaining-development-us-vietnam-relations, truy cập vào ngày 08/6/2023.
[20] Tannheimer, M & Lechner, R. “History of mountain warfare”. Health Promotion and Physical Activity, vol. 21(4), 2021, pp. 46-53. https://doi.org/10.55225/hppa.466
[21] Nguyễn Hồng Thao, “Đường biên giới trên đất liền giữa Việt Nam và Trung Quốc”, Biên Giới Biển Bến Tre, 2011, http://biengioibienbentre.vn/noi-dung/duong-bien-gioi-tren-dat-lien-giua-viet-nam-va-trung-quoc.html, truy cập vào ngày 11/6/2023.
[22] Giang, N.K. “Vietnam’s tug of war with China over Laos”. Economics, Politics and Public Policy in East Asia and the Pacific, 2021, https://www.eastasiaforum.org/2021/05/12/vietnams-tug-of-war-with-china-over-laos/, truy cập vào ngày 15/6/2023.
[23] Quỳnh Trang, “Ngày 18-7-1977: Việt Nam - Lào ký kết Hiệp ước Hữu nghị và Hợp tác”, Quân đội Nhân dân, 2022, https://www.qdnd.vn/tu-lieu-ho-so/ngay-nay-nam-xua/ngay-18-7-1977-viet-nam-lao-ky-ket-hiep-uoc-huu-nghi-va-hop-tac-699645, truy cập vào ngày 11/6/2023.
[24] Trường Hà, “Vì sao Bác chọn Cao Bằng là nơi trở về sau 30 năm đi tìm đường cứu nước”, Quân đội Nhân dân, 2021, https://www.qdnd.vn/ky-niem-110-nam-ngay-bac-ho-ra-di-tim-duong-cuu-nuoc/chuyen-ve-nguoi/vi-sao-bac-chon-cao-bang-la-noi-tro-ve-sau-30-nam-di-tim-duong-cuu-nuoc-661504, truy cập vào ngày 11/6/2023.
[25] Clausewitz, K. Bàn về chiến tranh (Bản dịch), NXB:Quân đội Nhân dân, 2014.
[26] Lê Hồng Hiệp, “Việt Nam và “lời nguyền địa lý”, Diễn đàn Nghiên cứu Quốc tế, 2014, https://nghiencuuquocte.org/2014/05/19/viet-nam-va-loi-nguyen-dia-ly/, truy cập vào ngày 21/6/2023.
[27] Marshall, T. Những tù nhân của địa lý (Bản dịch). NXB: Hội Nhà văn, 2020.
[28] Do, T. T. “Vietnam’s Emergence as a Middle Power in Asia: Unfolding the Power-Knowledge Nexus”. Journal of Current Southeast Asian Affairs, 41(2), 2022, pp. 279-302. https://doi.org/10.1177/18681034221081146
[29] Lê Đăng Doanh, “Vạch rõ con đường đi tới”. https://tuoitre.vn/vach-ro-con-duong-di-toi-20210826114737271.htm, Báo Tuổi trẻ, 2021, truy cập vào ngày 26/6/2023.
[30] Thái Quỳnh, “GDP Việt Nam đứng thứ bao nhiêu thế giới năm 2022?”, Báo Cafef, 2023, https://cafef.vn/gdp-viet-nam-dung-thu-bao-nhieu-the-gioi-nam-2022-20230320092746924.chn, truy cập vào ngày 26/6/2023.
[31] Kazuyuki, H. Cường quốc trong tương lai: Vẽ lại bản đồ thế giới năm 2030 (bản dịch). NXB: Thế giới, Hà Nội, 2021.
[32] Đậu Tiến Đạt, “Việt Nam thiết lập quan hệ ngoại giao với quốc gia thứ 192”, Báo Thanh Niên, 2023, https://thanhnien.vn/viet-nam-thiet-lap-quan-he-ngoai-giao-voi-quoc-gia-thu-192-185230202163546862.htm, truy cập ngày 28/6/2023.
[33] Đào Minh Phúc, “Xu hướng dịch chuyển đầu tư ra khỏi Trung Quốc và giải pháp thu hút đầu tư cho Việt Nam”, Tạp chí Ngân hàng, số 21, 2010. https://tapchinganhang.gov.vn/xu-huong-dich-chuyen-dau-tu-ra-khoi-trung-quoc-va-giai-phap-thu-hut-dau-tu-cho-viet-nam.htm
[34] Wooley, A. “The Navy Made America a Superpower Once. Can It Again”, Foreign Policy, 2022, https://foreignpolicy.com/2022/05/30/us-navy-victory-at-sea-review-paul-kennedy-history/, truy cập vào ngày 19/6/2023.
[35] Garnier, L. “Giải quyết tranh chấp đa phương trên Biển Đông”, Báo VietNamNet, 2012, https://vietnamnet.vn/giai-quyet-da-phuong-tranh-chap-bien-dong-72659.html, truy cập vào ngày 13/6/2023.
[36] Paszak, P. “China and the “Malacca Dilemma”, Warsaw Institute, 2021, https://warsawinstitute.org/china-malacca-dilemma/, truy cập vào ngày 14/6/2023.
[37] Hồng Hạnh & Mạnh Hùng, “Việt Nam ủng hộ mạnh mẽ chủ nghĩa đa phương với vai trò trung tâm của Liên hợp quốc”, Đảng Cộng sản Việt Nam, 2021, https://dangcongsan.vn/thoi-su/viet-nam-ung-ho-manh-me-chu-nghia-da-phuong-voi-vai-tro-trung-tam-cua-lien-hop-quoc-585391.html, truy cập vào ngày 16/6/2023.
[38] Trần Nam Tiến, “Khái quát về biển Việt Nam”, Báo Tuổi trẻ, 2011, https://tuoitre.vn/khai-quat-ve-bien-cua-vn-508690.htm, truy cập vào ngày 09/6/2023.
[39] Mahan, A. T. Ảnh hưởng sức mạnh đại dương đối với lịch sử, 1660 - 1783 (tái bản lần thứ 5), NXB: Tri thức, Hà Nội, 2019.
[40] Deleidi, S. “China And Its Insatiable Thirst For Energy And Natural Resources”, Strategy International, 2022, https://strategyinternational.org/2022/09/29/china-and-its-insatiable-thirst-for-energy-and-natural-resources/, truy cập vào ngày 17/6/2023.
[41] Ferdinand, P. “Westward the China dream and ‘one belt, one road’: Chinese foreign policy under Xi Jinping”, International Affairs, vol. 92(4), 2016, pp. 941-957. https://doi.org/10.1111/1468-2346.12660
[42] Nguyễn Thị Quế & Nguyễn Thị Thúy, “Chính sách đối ngoại Nhật Bản đối với vấn đề Biển Đông hiện nay và tác động đến ASEAN, Việt Nam”, Cảnh sát biển, 2021, https://canhsatbien.vn/portal/nghien-cuu- trao-doi/chinh-sach-cua-nhat-ban-doi-voi-van-de-bien-dong-hien-nay-va-tac-dong-den-asean-viet-nam, truy cập vào ngày 20/6/2023.
[43] Lopez, C.T. “U.S. Will Continue to Operate in South China Sea to Ensure Prosperity for All”, S Department of Defense, 2021, https://www.defense.gov/News/News-Stories/Article/Article/2720047/us-will-continue-to-operate-in-south-china-sea-to-ensure-prosperity-for-all/, truy cập vào ngày 18/6/2023.
[44] Tréglodé, B.D. “Vietnam’s geostrategy regarding the Spratly Islands and the surrounding ASEAN nations”, Cairn International Edition, vol. 176(1), 2020, pp. 43-58. https://www.cairn-int.info/article-E_HER_176_0043--vietnam-s-geostrategy-in-the-spratly.htm
[45] Rogers, R.F. “Guam’s Strategic Value”, Guampedia, 2023, https://www.guampedia.com/guams-strategic-value/, truy cập vào ngày 19/6/2023